Wiadomości
Archeologiczne

O cza­so­pi­śmie

Po­cząt­ki

W 1873 roku uka­zał się w War­sza­wie pierw­szy tom naj­star­sze­go w Pol­sce spe­cja­li­stycz­ne­go pe­rio­dy­ku po­świę­co­ne­go pra­hi­sto­rii, któ­re­go za­ło­ży­cie­lem i wy­daw­cą był pa­sjo­nat ar­che­olo­gii – hra­bia Jan Za­wi­sza (1822-1886).

W la­tach 1874, 1876 i 1882, w okre­sie ak­tyw­nej dzia­łal­no­ści ba­daw­czej i na­uko­wej Za­wi­szy wy­da­ne zo­sta­ły trzy ko­lej­ne tomy pisma. Wokół jego wy­daw­cy sku­pi­ła się grupa czo­ło­wych przed­sta­wi­cie­li po­zy­ty­wi­stycz­ne­go kie­run­ku w ar­che­olo­gii, pro­pa­gu­ją­cych wy­ko­rzy­sty­wa­nie w ba­da­niach ar­che­olo­gicz­nych nauk przy­rod­ni­czych: geo­lo­gicz­nych, pa­le­on­to­lo­gicz­nych i che­micz­nych. Wśród naj­bliż­szych współ­pra­cow­ni­ków Jana Za­wi­szy, rów­no­cze­śnie au­to­rów i re­dak­to­rów Wia­do­mo­ści Ar­che­olo­gicz­nych byli m.​in.: Józef Przy­bo­row­ski – wy­bit­ny ar­che­olog, Jan Ta­de­usz Lu­bo­mir­ski – hi­sto­ryk, Zyg­munt Glo­ger – et­no­graf i ar­che­olog, God­fryd Ossow­ski – geo­log i ar­che­olog.

Mię­dzy woj­na­mi

De­cy­zję o wzno­wie­niu wy­da­wa­nia cza­so­pi­sma ar­che­olo­gicz­ne­go na­wią­zu­ją­ce­go do tra­dy­cji Wia­do­mo­ści Ar­che­olo­gicz­nych pod­ję­to po pierw­szej woj­nie świa­to­wej, w okre­sie bu­do­wa­nia in­sty­tu­cji nie­pod­le­głe­go pań­stwa i two­rze­nia aktów praw­nych re­gu­lu­ją­cych m.​in. or­ga­ni­za­cję ochro­ny za­byt­ków przed­hi­sto­rycz­nych w Pol­sce. W 1920 roku po­wo­ła­no Pań­stwo­we Grono Kon­ser­wa­to­rów Za­byt­ków Przed­hi­sto­rycz­nych. Jako jeden z 6 punk­tów okre­śla­ją­cych za­da­nia Pre­zy­dium przy­ję­to „wy­da­wa­nie Wia­do­mo­ści Ar­che­olo­gicz­nych i po­pu­la­ry­za­cję pre­hi­sto­rii”. Tom V pe­rio­dy­ku – pierw­szy w nowej edy­cji za­wie­ra m.​in. Pro­jekt roz­po­rzą­dze­nia Rady Mi­ni­strów w spra­wie utwo­rze­nia Pań­stwo­we­go Grona Kon­ser­wa­to­rów Za­byt­ków Przed­hi­sto­rycz­nych i tekst do­ku­men­tu okre­śla­ją­ce­go skład per­so­nal­ny i za­się­gi okrę­gów kon­ser­wa­tor­skich.

Do roku 1928 (tomy V-IX) Wia­do­mo­ści Ar­che­olo­gicz­ne wy­da­wa­ne były jako organ Pań­stwo­we­go Grona Kon­ser­wa­to­rów Za­byt­ków Przed­hi­sto­rycz­nych, po­cząt­ko­wo pod re­dak­cją Wło­dzi­mie­rza An­to­nie­wi­cza, na­stęp­nie Ro­ma­na Ja­ki­mo­wi­cza. Za­war­tość każ­de­go tomu zgru­po­wa­na była w dzia­łach za­ty­tu­ło­wa­nych: Roz­pra­wy, Ma­te­ria­ły, Drob­ne wia­do­mo­ści, Dys­ku­sje i ko­re­spon­den­cje, Dział urzę­do­wy, Ne­kro­lo­gi (lub Ne­kro­lo­gja), Spra­woz­da­nia z li­te­ra­tu­ry. Dru­ko­wa­no głów­nie ar­ty­ku­ły dzia­ła­ją­cych pod egidą PGKZP kon­ser­wa­to­rów, zwią­za­ne z ich ak­tyw­no­ścią te­re­no­wą i ba­daw­czą. Wiele miej­sca po­świę­co­no kwe­stiom ochro­ny za­byt­ków ar­che­olo­gicz­nych i or­ga­ni­za­cji mu­ze­al­nic­twa ar­che­olo­gicz­ne­go.

Wśród au­to­rów nie za­bra­kło ów­cze­snych au­to­ry­te­tów w dzie­dzi­nie ar­che­olo­gii i nauk po­krew­nych – Era­zma Ma­jew­skie­go (pierw­sze­go pre­ze­sa PGKZP), Jó­ze­fa Ko­strzew­skie­go, Wło­dzi­mie­rza De­me­try­kie­wi­cza, Wło­dzi­mie­rza An­to­nie­wi­cza, Jana Sam­so­no­wi­cza.

Wzno­wio­ne Wia­do­mo­ści Ar­che­olo­gicz­ne miały po­stać kwar­tal­ni­ka, jed­nak więk­szość tomów wy­da­no w po­je­dyn­czych wo­lu­mi­nach; dru­ko­wa­no je w for­ma­cie 25,5×19 cm. Ty­tu­ły ar­ty­ku­łów i spisy tre­ści były tłu­ma­czo­ne na fran­cu­ski, nie­któ­re prace uzu­peł­nio­no o stresz­cze­nia rów­nież w ję­zy­ku fran­cu­skim.

W 1928 roku roz­po­rzą­dze­niem Pre­zy­den­ta RP po­wo­ła­no Pań­stwo­we Mu­zeum Ar­che­olo­gicz­ne z sie­dzi­bą w War­sza­wie (prak­tycz­nie dzia­ła­ją­ce już od 1923 roku), które prze­ję­ło więk­szość do­tych­cza­so­wych zadań i kom­pe­ten­cji Pań­stwo­we­go Grona Kon­ser­wa­to­rów Za­byt­ków Przed­hi­sto­rycz­nych. Od 1929 roku Wia­do­mo­ści Ar­che­olo­gicz­ne uka­zu­ją się jako sta­tu­to­we wy­daw­nic­two i ofi­cjal­ny organ Pań­stwo­we­go Mu­zeum Ar­che­olo­gicz­ne­go. Do 1938 roku pod re­dak­cją ów­cze­sne­go dy­rek­to­ra PMA – Ro­ma­na Ja­ki­mo­wi­cza wy­da­no 6 tomów (X-XV) rocz­ni­ka, za­wie­ra­ją­cych roz­pra­wy i bo­ga­to ilu­stro­wa­ne ma­te­ria­ły na­uko­we oraz ob­szer­ne spra­woz­da­nia z dzia­łal­no­ści mu­zeum i pod­le­głych mu de­le­ga­tów i kon­ser­wa­to­rów. Zgod­nie z do­tych­cza­so­wą tra­dy­cją waż­niej­sze ar­ty­ku­ły otrzy­my­wa­ły fran­cu­skie stresz­cze­nia i tłu­ma­cze­nia ty­tu­łów. Wy­jąt­kiem jest tom XV, w któ­rym tek­sty fran­cu­skie za­stą­pio­no nie­miec­ki­mi. Tom XII z 1933 roku wy­da­ny zo­stał w ca­ło­ści jako „Pa­mięt­nik Pierw­sze­go Zjaz­du Pre­hi­sto­ry­ków Pol­skich”, zor­ga­ni­zo­wa­ne­go w 1927 roku przez Za­rząd Pol­skie­go To­wa­rzy­stwa Pre­hi­sto­rycz­ne­go i kie­row­nic­two Pań­stwo­we­go Grona Kon­ser­wa­to­rów Za­byt­ków Przed­hi­sto­rycz­nych.

W 1939 roku za­pla­no­wa­no wy­da­nie XVI tomu Wia­do­mo­ści Ar­che­olo­gicz­nych po­świę­co­ne­go prof. Jó­ze­fo­wi Ko­strzew­skie­mu w 25. rocz­ni­cę pracy na­uko­wej. Przy­go­to­wa­ny do druku na­kład zo­stał znisz­czo­ny na po­le­ce­nie ofi­ce­ra ge­sta­po – nie­miec­kie­go ar­che­olo­ga prof. Ern­sta Pe­ter­se­na. Kil­ka­dzie­siąt wy­wie­zio­nych przez Niem­ców do Po­zna­nia eg­zem­pla­rzy po­słu­ży­ło do wy­da­nia wer­sji ze zmie­nio­ną, nie­miec­ko­ję­zycz­ną okład­ką i kartą ty­tu­ło­wą oraz wstę­pem in­for­mu­ją­cym o „ura­to­wa­niu” przez nich czę­ści na­kła­du.

Wia­do­mo­ści Ar­che­olo­gicz­ne – od­sło­na trze­cia

Sys­te­ma­tycz­ne wy­da­wa­nie Wia­do­mo­ści Ar­che­olo­gicz­nych pod­ję­to w 1951 roku. Uka­zy­wa­ły się w for­ma­cie A4, po­now­nie w ze­szy­tach, czę­sto dru­ko­wa­nych łącz­nie. Tek­sty po­rząd­ko­wa­no zgod­nie z epo­ka­mi chro­no­lo­gicz­ny­mi, któ­rych do­ty­czy­ły. W miarę po­trze­by uzu­peł­nia­no za­war­tość tomów o tek­sty umiesz­cza­ne w do­dat­ko­wych dzia­łach np. Nauki po­krew­ne czy Hi­sto­ria badań. Po­ja­wi­ły się wów­czas także, jako re­gu­ła, stresz­cze­nia w ję­zy­ku ro­syj­skim i an­giel­skim, któ­ry­mi za­stą­pio­no przed­wo­jen­ne stresz­cze­nia w ję­zy­ku fran­cu­skim.

Wkrót­ce jed­nak na­stą­pi­ły ko­lej­ne, dość ra­dy­kal­ne prze­obra­że­nia pisma, w pew­nej mie­rze zwią­za­ne z za­prze­sta­niem wy­da­wa­nia Spra­woz­dań P.M.A. Od tomu XX (za rok 1954) Wia­do­mo­ści Ar­che­olo­gicz­ne stały się ofi­cjal­nie kwar­tal­ni­kiem – ze­szyt 1. uka­zał się już (...) w nowej sza­cie te­ma­tycz­nej i gra­ficz­nej, a re­dak­cja li­czy­ła na sze­ro­ki odzew(...) nie tylko ar­che­olo­gów, ale także ze stro­ny mu­ze­olo­gów i kon­ser­wa­to­rów, jak rów­nież pra­cow­ni­ków na­uko­wo-tech­nicz­nych tych spe­cjal­no­ści. Wpro­wa­dzo­no po­dział tek­stów na dzia­ły za­ty­tu­ło­wa­ne: Roz­pra­wy, Ma­te­ria­ły, Od­kry­cia, Mi­scel­la­nea, Ochro­na Za­byt­ków, Mu­ze­al­nic­two i Kon­ser­wa­tor­stwo, Spra­woz­da­nia, Re­cen­zje, Kro­ni­ka. Na okład­kach po­ja­wi­ły się wi­nie­ty przed­sta­wia­ją­ce efek­tow­ne za­byt­ki oma­wia­ne w jed­nym z ar­ty­ku­łów za­miesz­czo­nych w ze­szy­cie. Te zmia­ny – a de facto po­wrót do tra­dy­cyj­ne­go ukła­du pisma, za­po­cząt­ko­wa­ne­go jesz­cze w la­tach 1920. – zna­la­zły for­mal­ną pod­bu­do­wę w de­cy­zjach Rady Re­dak­cyj­nej Wia­do­mo­ści Ar­che­olo­gicz­nych pod­ję­tych na po­sie­dze­niu w 1954 roku. Wy­bra­ny po raz pierw­szy szef tej Rady, prof. Wi­told Hen­sel, za­pro­po­no­wał wów­czas usu­nię­cie z ty­tu­łu cza­so­pi­sma słów organ PMA, co wkrót­ce stało się fak­tem (po­cząw­szy od tomu XXIII/1:1956). Na tymże spo­tka­niu dy­rek­tor Pań­stwo­we­go Mu­zeum Ar­che­olo­gicz­ne­go prof. Zdzi­sław Ra­jew­ski mówił o ko­niecz­no­ści roz­bu­do­wa­nia pisma o dzia­ły po­świę­co­ne pro­ble­ma­ty­ce kon­ser­wa­tor­skiej i mu­ze­al­ni­czej, także w ro­zu­mie­niu in­for­ma­cji i spra­woz­dań z pracy mu­ze­ów lub dzia­łów ar­che­olo­gicz­nych i dzia­łań kon­ser­wa­to­rów wo­je­wódz­kich, nie­dy­spo­nu­ją­cych wła­sny­mi wy­daw­nic­twa­mi. Ar­ty­ku­ły takie gru­po­wa­ne były w dzia­ły o róż­nych na­zwach (Ochro­na za­byt­ków, Mu­ze­al­nic­two, Mu­ze­al­nic­two i kon­ser­wa­tor­stwo, Kon­fe­ren­cje, mu­ze­al­nic­two i ochro­na za­byt­ków itp.), ale też umiesz­cza­ne w tra­dy­cyj­nym dzia­le Kro­ni­ka. Już w 1958 roku Wia­do­mo­ści Ar­che­olo­gicz­ne okre­śla­ne były jako kwar­tal­nik mu­ze­al­nic­twa i kon­ser­wa­tor­stwa ar­che­olo­gicz­ne­go w Pol­sce (ale też jesz­cze organ Pań­stwo­we­go Mu­zeum Ar­che­olo­gicz­ne­go; tom XXV/4:1958 [wyd. 1959]), choć je­dy­nie przy oka­zji in­for­ma­cji o zmia­nie wy­daw­cy. Pro­ble­ma­ty­ka ta z cza­sem uzy­ska­ła swo­iste na­masz­cze­nie w po­sta­ci wpro­wa­dze­nia no­we­go pod­ty­tu­łu: organ mu­ze­al­nic­twa i kon­ser­wa­tor­stwa ar­che­olo­gicz­ne­go (tom XXXII/1-2:1966, wyd. 1967).

Na po­waż­ne pro­ble­my, oczy­wi­ste w ów­cze­snej sy­tu­acji eko­no­micz­nej, na­po­tka­ła edy­cja tomu XL (za rok 1975) – z uwagi na trud­no­ści z uzy­ska­niem pa­pie­ru ze­szy­ty 3. i 4. uka­za­ły się do­pie­ro w 1976 roku, zaś w wy­pad­ku ko­lej­ne­go tomu (XLI za rok 1976), z rocz­nym opóź­nie­niem wy­dru­ko­wa­no już ze­szy­ty 2., 3. i 4. W tym samym roku wy­da­ne zo­sta­ły także je­dy­ne dwa ze­szy­ty tomu XLII Wia­do­mo­ści Ar­che­olo­gicz­nych (za rok 1977) – cza­so­pi­smo stało się w za­sa­dzie pół­rocz­ni­kiem, a jego ob­ję­tość dra­stycz­nie spa­dła (tom XLI – 496 stron, tom XLII – 255 stron). Re­dak­cja ape­lo­wa­ła do au­to­rów o skra­ca­nie nad­sy­ła­nych tek­stów (tom XLIII/2:1978, s. 3 okład­ki), a wkrót­ce po­in­for­mo­wa­ła o ra­dy­kal­nym, ofi­cjal­nym ogra­ni­cze­niu ob­ję­to­ści wy­daw­nictw (tom XLIV/1:1979 [wyd. 1980], s. 103). Jesz­cze więk­sze kło­po­ty przy­niósł po­czą­tek lat 1980. Re­gla­men­ta­cja pa­pie­ru i moż­li­wo­ści druku spo­wo­do­wa­ła, że ko­lej­ne ze­szy­ty tomów XLIV (za rok 1979) i XLV (za rok 1980) uka­zy­wa­ły się z rocz­nym lub dwu­let­nim opóź­nie­niem, zaś na­stęp­nych, XLVI (za rok 1981) i XLVII (za rok 1982) już dwu- lub trzy­let­nim. W dru­giej po­ło­wie de­ka­dy opóź­nie­nia te się­gnę­ły pię­ciu-sze­ściu lat (!), co zna­la­zło wyraz w skom­pli­ko­wa­nym spo­so­bie da­to­wa­nia edy­cji po­szcze­gól­nych ze­szy­tów (zob. np. tom XLIX, zesz. 1:1984/1988 [wyd. 1988], zesz. 2:1983 (1989) [wyd. 1989], czy tom LI, zesz. 2:1986-1990 [wyd. 1992]). Re­dak­cja cza­so­pi­sma zmu­szo­na była wy­ja­śniać przy­czy­ny ta­kie­go stanu rze­czy i kil­ka­krot­nie po­dej­mo­wać de­spe­rac­kie próby uzgod­nie­nia dat edy­cji i druku ko­lej­nych ze­szy­tów (tom XLVII/2:1982 [wyd. 1985] s. 3 okład­ki; tom LI/1:1986-1990 [wyd. 1992], s. 2 okład­ki).

Przej­mu­jąc osta­tecz­nie w po­ło­wie lat 1990. wy­da­wa­nie cza­so­pi­sma PMA wpro­wa­dzi­ło pewne istot­ne zmia­ny w sza­cie gra­ficz­nej Wia­do­mo­ści Ar­che­olo­gicz­nych, przy utrzy­ma­niu tra­dy­cyj­ne­go wzor­ca, w szcze­gó­łach usta­lo­ne­go osta­tecz­nie w po­ło­wie lat 1960. Pismo uzy­ska­ło sztyw­ną, la­kie­ro­wa­ną okład­kę o zwy­cza­jo­wo bia­łej bar­wie, za­cho­wa­no pi­sa­ny czer­wo­ną czcion­ką (od tomu XX/1:1954) tytuł w brzmie­niu fran­cu­skim (od tomu V:1920), na­to­miast czar­no-białą wi­nie­tę (od tomu XX/1:1954) za­stą­pi­ła barw­na. Po­cząw­szy od ko­lej­ne­go tomu (LIV:1995-1998 [wyd. 2001]) Wia­do­mo­ści Ar­che­olo­gicz­ne wy­da­wa­ne są jako rocz­nik. W LVI tomie cza­so­pi­sma (za lata 2002-2003 [wyd. 2003]) wpro­wa­dzo­no za­sa­dę dru­ko­wa­nia obok stan­dar­do­wych stresz­czeń w ję­zy­ku an­giel­skim rów­nież stresz­czeń w ję­zy­kach od­po­wia­da­ją­cych przed­mio­to­wi pu­bli­ka­cji (np. li­tew­ski, bia­ło­ru­ski, ro­syj­ski), a także opa­try­wa­nia wszyst­kich ilu­stra­cji pod­pi­sa­mi w ję­zy­ku an­giel­skim; wcze­śniej (tom LI/2:1986-1990, wyd. 1992) za­nie­cha­no re­gu­lar­ne­go opa­try­wa­nia tek­stów skró­ta­mi w ję­zy­ku ro­syj­skim. Po­cząw­szy od tomu LVII (za lata 2004-2005 [wyd. 2005]) re­dak­cja po­sta­no­wi­ła zre­zy­gno­wać z do­tych­cza­so­we­go pod­ty­tu­łu, jako od wielu już lat nie­od­po­wia­da­ją­ce­go wła­ści­we­mu pro­fi­lo­wi pisma (osob­ny dział Mu­ze­al­nic­two i kon­ser­wa­tor­stwo po raz ostat­ni po­ja­wił się w tomie XLVIII/2:1983 (1987) [wyd. 1987]). W 2019 roku (tom LXX) zmia­nie ule­gła szata gra­ficz­na i pro­jekt ty­po­gra­ficz­ny cza­so­pi­sma, za­cho­wa­no jed­nak tra­dy­cyj­ne białe tło okła­dek po­szcze­gól­nych tomów. Po­cząw­szy od roku 2020 (tom LXXI) prace re­dak­cyj­ne pro­wa­dzo­ne są przy po­mo­cy plat­for­my Edi­to­rial Sys­tem.

Tom LVI Wia­do­mo­ści Ar­che­olo­gicz­nych uka­zał się w 75. rocz­ni­cę po­wo­ła­nia Pań­stwo­we­go Mu­zeum Ar­che­olo­gicz­ne­go i 130. rocz­ni­cę wy­da­nia I tomu cza­so­pi­sma. Wcze­śniej wy­da­ne zo­sta­ły dwa inne tomy ju­bi­le­uszo­we – tom XXXIII/3-4, za rok 1968 w 45. rocz­ni­cę fak­tycz­ne­go roz­po­czę­cia dzia­łal­no­ści przez PMA i tom XXXVIII/2, za rok 1973 w 50. rocz­ni­cę PMA, stu­le­cie Wia­do­mo­ści Ar­che­olo­gicz­nych i 330. rocz­ni­cę wznie­sie­nia gma­chu Ar­se­na­łu, współ­cze­snej sie­dzi­by mu­zeum.

In­dek­sy

Wy­dru­ko­wa­ny w 1957 roku tom XXI (za lata 1955/56), wy­da­ny w jed­nym wo­lu­mi­nie, za­wie­ra in­deks tomów I-XX, opra­co­wa­ny przez Je­rze­go An­to­nie­wi­cza. Ko­lej­ny in­deks, uwzględ­nia­ją­cy za­war­tość tomów XXII-XXXV i ze­sta­wio­ny przez Marka Ha­lic­kie­go, opu­bli­ko­wa­no w tomie XXXVI/4 za rok 1971 (wyd. 1972), zaś trze­ci, i jak do­tych­czas ostat­ni, obej­mu­ją­cy tomy XXXVI-XLVII a przy­go­to­wa­ny przez Ewę Gieysz­tor-Szym­czak, uka­zał się w tomie L/1:1985 (1989) (wyd. 1989).

Ze­spół re­dak­cyj­ny

Od 1954 roku (tom XX) edy­cją cza­so­pi­sma zaj­mo­wał się Ko­mi­tet Re­dak­cyj­ny two­rzo­ny przez Zdzi­sła­wa Ra­jew­skie­go i Je­rze­go An­to­nie­wi­cza, wspo­ma­ga­nych przez Radę Re­dak­cyj­ną. Wcze­śniej (tomy XVII-XIX) in­for­ma­cji o re­dak­to­rach po­szcze­gól­nych tomów w za­sa­dzie nie po­da­wa­no, co być może pod­kre­ślać miało ko­lek­tyw­ny cha­rak­ter tych prac; se­kre­ta­rzem re­dak­cji był wów­czas Jerzy An­to­nie­wicz. W roku 1957 (tom XXIV/1-2) miej­sce do­tych­cza­so­we­go Ko­mi­te­tu Re­dak­cyj­ne­go zajął ze­spół re­dak­to­rów two­rzo­ny przez re­dak­to­ra na­czel­ne­go Zdzi­sła­wa Ra­jew­skie­go, se­kre­ta­rza Je­rze­go An­to­nie­wi­cza i re­dak­to­ra dzia­łu Wi­tol­da Ben­de­ra. W 1959 roku (tom XXVI/1-2), po ustą­pie­niu Je­rze­go An­to­nie­wi­cza, sta­no­wi­sko za­stęp­cy re­dak­to­ra na­czel­ne­go objął Jerzy Ha­lic­ki, póź­niej­szy wie­lo­let­ni czło­nek ze­spo­łu (do tomu XLVI/2:1981 [wyd. 1984]). Po­waż­niej­sze zmia­ny w ze­spo­le re­dak­cyj­nym przy­niósł rok 1975. Po śmier­ci w 1974 roku Zdzi­sła­wa Ra­jew­skie­go re­dak­to­rem na­czel­nym zo­stał nowy dy­rek­tor PMA Krzysz­tof Dą­brow­ski (tom XL/1:1975), zaś do ze­spo­łu włą­czo­no ko­lej­nych re­dak­to­rów, w tym za­stęp­czy­nie (od tomu L/2:1985) re­dak­to­ra na­czel­ne­go Te­re­sę Dą­brow­ską i Te­re­sę Wę­grzy­no­wicz. Oba ze­szy­ty tomu XLIV po­wsta­ły jesz­cze pod re­dak­cją Krzysz­to­fa Dą­brow­skie­go, zmar­łe­go w 1979 roku. W 1981 sta­no­wi­sko re­dak­to­ra na­czel­ne­go objął jego na­stęp­ca, Jan Ja­ska­nis (tom XLV/2:1980 [wyd. 1982]), który peł­nił tę funk­cję do swego przej­ścia na eme­ry­tu­rę w roku 2000. Od roku 2001 re­dak­to­rem na­czel­nym jest dzi­siej­szy dy­rek­tor PMA Woj­ciech Brze­ziń­ski (zob. tom LIV:1995-1998 [wyd. 2001], s. 2). Po roku 1980 skład re­dak­cji Wia­do­mo­ści Ar­che­olo­gicz­nych ule­gał kil­ka­krot­nym zmia­nom. Po­cząw­szy od tomu L/2 (za rok 1985 [wyd. 1990]) do ze­spo­łu do­łą­czy­li An­drzej J. To­ma­szew­ski, Gra­ży­na Dmo­chow­ska-Or­liń­ska i Woj­ciech Brze­ziń­ski, a także, na krót­ko, Woj­ciech Roz­wa­dow­ski (se­kre­tarz re­dak­cji w la­tach 1990-1992), od tomu LII/1 (za lata 1991-1992 [wyd. 1992]) Jacek An­drze­jow­ski (od roku 2001 se­kre­tarz re­dak­cji), od tomu LIV (za lata 1995-1998 [wyd. 2001]) Ra­do­sław J. Pro­cho­wicz, od tomu LIX (za rok 2007) Bar­ba­ra Sa­ła­ciń­ska, a od tomu LXI (za rok 2010) Ka­ta­rzy­na Wa­tem­bor­ska-Ra­kow­ska. W roku 2011 ze skła­du Re­dak­cji ode­szła Te­re­sa Wę­grzy­no­wicz, w roku 2013 Te­re­sa Dą­brow­ska, a w roku 2018 Bar­ba­ra Sa­ła­ciń­ska, na­to­miast w roku 2020 do ze­spo­łu do­łą­czy­ła Kaja Ja­ro­szew­ska.

W 2009 roku po­wo­ła­ny zo­stał stały ze­spół re­cen­zen­tów, w skład któ­re­go we­szło kil­ku­na­stu wy­bit­nych pol­skich ar­che­olo­gów z wio­dą­cych ośrod­ków na­uko­wych - po­cząw­szy od tomu LXI (2009-2010 [wyd. 2010]) wszyst­kie ar­ty­ku­ły skła­da­ne do Re­dak­cji są re­cen­zo­wa­ne w sys­te­mie do­uble blind, zgod­nie z jed­no­li­ty­mi za­sa­da­mi. Od roku 2014 prace Re­dak­cji wspie­ra Rada Na­uko­wa, któ­rej prze­wod­ni­czy prof. dr hab. Woj­ciech No­wa­kow­ski (obec­nie Wy­dział Nauk o Kul­tu­rze i Sztu­ce Uni­wer­sy­te­tu War­szaw­skie­go).

Wy­daw­cy

Kilka pierw­szych, po­wo­jen­nych tomów Wia­do­mo­ści Ar­che­olo­gicz­nych wy­da­nych zo­sta­ło przez Pań­stwo­we Mu­zeum Ar­che­olo­gicz­ne. Od roku 1954 (tom XX), razem ze zmia­ną ukła­du pisma, funk­cję wy­daw­cy prze­ję­ło Pań­stwo­we Wy­daw­nic­two Na­uko­we, a w 1959 roku Książ­ka i Wie­dza, pod któ­rej egidą uka­zał się tylko tom XXXVI i ze­szyt 1. na­stęp­ne­go. Od 1961 roku (tom XXVII/2), przez nie­mal 15 ko­lej­nych lat, Wia­do­mo­ści Ar­che­olo­gicz­ne wy­da­wa­ne były przez Osso­li­neum. W 1974 roku (tom XXXIX/1) rolę edy­to­ra po­now­nie prze­ję­ło PMA, które, z wy­jąt­kiem tomów od XLVI/1:1981 (wyd. 1984) do LIII/1:1993-1994 (wyd. 1995) opu­bli­ko­wa­nych przez Wy­daw­nic­twa Ak­cy­den­so­we, do dzi­siaj sa­mo­dziel­nie wy­da­je Wia­do­mo­ści Ar­che­olo­gicz­ne.

Jacek An­drze­jow­ski